Irak’taki Federal Mahkeme, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) 25 Eylül’de düzenlemeyi planladığı referandumu durdurma kararı aldı. Mahkeme Sözcüsü İyas Samuk, yaptığı yazılı açıklamada, “Mahkeme, üyelerin katılımıyla toplanarak, Kürdistan bölgesi ve öbür bölgelerde (tartışmalı bölgeler) referandumun durdurulması için gelen talepleri inceledi. Yapılan inceleme sonrası mahkeme, Kürdistan bölgesinde çıkarılan ‘8 Haziran 2017 tarihli ve 106 sayılı Başkanlık emrine göre 25 Eylül’de yapılması planlanan referandumu’ durdurma kararı aldı” ifadesini kullandı.
Mahkemenin kararında, açılan davalar sonuçlanıncaya kadar laf konusu referandumun yapılamayacağı belirtildi.
Alınan karar, Irak Başbakanı Haydar el İbadi’nin talebi sonrası geldi.
IKBY’den tepki geldi: ‘Mahkeme siyasallaştı’
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Hükümeti Sözcüsü Sefin Dizayi, Irak Federal Mahkemesince 25 Eylül referandumunun durdurulması kararının tarafsız olmadığını belirterek, mahkemenin siyasallaştığını iddia etti. Federal mahkeme üyelerine saygı gösterdiklerini belirten Dizayi, “Ancak tarafsız bir kararın alınmadığı kanaatindeyiz. Çünkü yıllardır müracaat yaptığımız mahkeme birçok mühim davaya el atmadı. Bu konuda ise hızlı bir şekilde karar verdi” ifadelerini kullandı.
Anayasada, “Kürdistan Meclisi tarafından çıkarılan herhangi bir karar veya yasa, federal mahkemece de tanınmalıdır” ifadesinin yer aldığını dile getiren Dizayi, federal mahkemenin tarafsızlığını yitirip, siyasallaştığını iddia etti.
Uluslararası cemiyet başta olmak üzere komşu ülkelerin referanduma olan tepkilerine ilişkin de izah yapan Dizayi, şunları söyledi:
“Uluslararası cemiyet başta olmak üzere komşu ülkelerin kendilerince referandum konusunda olan kaygılarını fazla iyi bir şekilde anlıyoruz. öbür ülkeler ve bilhassa Türkiye ile son yıllarda kurduğumuz iyi ilişkiler sayesinde siyasi ve ekonomik olarak aka ilerlemeler kaydedildi. Açıkçası bu ilişkilerin bozulması taraftarı değiliz. Diyalog için Bağdat, uluslararası cemiyet ve komşu ülkelerin yüzüne kapıları kapatmadık. Şu anda ters vaziyet mevcut. Bazı ülkeler görüşmeyi reddederek kapıları yüzümüze kapattı. Resmi kanallar üzerinde, her vakit sebep böylesi bir karar aldığımızı görüşmeye, meselenin aydınlatılması için diyaloga hazırız.”
Birleşmiş Milletler (BM), ABD ve İngiltere’nin referandumun iptali için sunduğu teklifin içerisinde herhangi bir garantinin laf konusu olmadığını dile getiren Dizayi, şunları anlatım etti:
“BM, ABD ve İngiltere’nin referandumun iptali için sunduğu öneride bir garanti ve herhangi bir öneri yok. Daha fazla taslak ve üzerinde nihai karar verilmeyen bir öneri var. Bağdat ve Erbil arasında diyalogun sıklaştırılmasından bahsediyor. Taslak bizim tarafımızdan kabul edilmediği için, içeriği ve detayları hakkında konuşmak istemiyorum. Önümüzdeki hafta, herkes New York’ta olacak ve bu meseleyi ele alacak. “
Barzani ısrarcı
Kuzey Irak’ta 25 Eylül’de yapılacak bağımsızlık referandumunda son viraja girilirken, referandumun ertelenmesi ya da iptal edilmesi için Bağdat, Türkiye ve İran ile uluslararası toplumun talepleri Irak Bölgesel Kürt Yönetimi (IKBY) Başkanı Mesut Barzani başkanlığında toplanan Yüksek Referandum Kurulu’nda dün ele alınmıştı. Toplantıda referandumun 25 Eylül’de yapılmasına yönelik ‘devam kararı’ alınırken, BM ve ABD iç uluslararası toplulukla diyalogun sürdürülmesi de benimsenmişti.
Referandumu tanımayacağını açıklayan Bağdat yönetimi ise, askeri müdahaleye amade olduğunu hafta sonu açıkladı. Başbakan Haydar el İbadi, referandum planının şiddetle neticelenmesi durumunda askeri olarak müdahalede bulunmaya amade olduklarını söyledi.
“Referandum uygunsuz”
Irak’taki Federal Mahkeme’nin kararının ardından izah yapan Fransa Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian, referandumun uygunsuz olduğunu söyledi. Bağdat ve Erbil’i birbirleriyle görüşmeye çağrı etti.
Referanduma en katı şekilde karşı çıkan ülkeler Türkiye ve İran. Türkiye bugün Irak sınırında tatbikat başlattığını sabah saatlerinde açıkladı. Hâlihazırda ABD’yi ziyaret eden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçen hafta MGK toplantısını öne çektiklerini ve Ankara’nın tavrını 22 Eylül’de herkesin göreceğini söylemişti.
İç harp ülkesi Suriye de, referandumun karşısında yer alıyor.
Referandumun ertelenmesini isteyen İngiltere ve Almanya da, ABD ile aynı pozisyonda bulunuyor.
Son dönemde herhangi bir izah yapmayan Rusya ise, geçen ay bölgesel risklere dikkat çekmişti. Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, “Kürt meselesinin şimdi Irak sınırlarının dışına taştığı göz önünde tutulursa bu durumun Irak’a komşu ülkelere de etkisi olacaktır” demişti. Rusya, iç harp ülkesi Suriye’de iki yıldır rejimle beraber savaşıyor.
Mitinglerde bayraklar yan yana
Irak Bölgesel Kürt Yönetimi’nin (IKBY) bağımsızlık referandumu, yalnızca İsrail tarafından destekleniyor. Referandumu açıkça savunan tek memleket olan İsrail’in Başbakanı Binyamin Netanyahu, bağımsızlık kararına destek verdiklerini duyuru etti. Tel Aviv yönetiminin hâlihazırda Bağdat yönetimiyle bir ilişkisi bulunmuyor.
Referandum mitinglerinde ise İsrail ve Kürt yönetimi bayrağı beraber dalgalanıyor. Uluslararası havadis, bilgi, salık ajanslarının geçtiği fotoğraflarda, fazla sayıda İsrail bayrağı görülüyor.
