Undocumented students (belgesiz öğrenciler), Amerikan yasalarına göre ülkede yasal olmayan yollarla bulunan yabancı kişilerdir. Bunlar Amerika’da şu şekilde bulunuyor olabilirler:
- Ülkeye en başta yasal olmayan yollarla ve belgesiz (vize/pasaport) girenler
- Ülkeye yasal olmayan/sahte belgelerle giriş yapanlar
- Yasal yollarla ancak göçmen olmayan vizelerle giren; fakat daha sonra vize koşullarını ihlal ederek ülkede kalanlar.
Bu kişiler ABD’de yasal olmayan yollarla bulunarak yasaları çiğnemiş olurlar. Ancak hukuki gerçekliğin yanında, bu durum özelinde şöyle bir sorun ortaya çıkmaktadır. Genellikle aileleri tarafından 18 yaşının altındayken ülkeye getirilmiş olan gençler, yüksek öğretime kadar olan eğitimlerini Amerika’da tamamlamış; İngilizce’yi anadil seviyesinde öğrenmiş; ve hatta kendilerini “Amerikan” olarak görmüş; sosyal çevrelerini de burada şekillendirmiş ve elbette kendilerine burada bir gelecek planı hazırlamış olurlar. Bu durumda tamamen devletin kontrol eksikliği sebebiyle ülkede yaşamış bulunduğu varsayılan kişilerin daha sonra üniversite eğitimlerinin engellenmesi ve hatta ülkeden çıkarılması haksız bir eylem doğuracaktır.
Bu konuyu değerlendirmiş olan Amerikan hükümetleri neticede bu kişilerin aileleri tarafından mağdur bırakılmış kişiler olduklarını varsayarak kendilerinin hukuka uygun biçimde ABD’de eğitim almaya devam edebilmeleri için çeşitli yollar sunmuşlardır.
Üniversite Okumanın Önündeki Engelleri Aşmak
Göründüğü gibi aslında 18 yaşının altındayken Amerika’ya gelmiş kişilerin ABD’de eğitimlerine devam etmeleri için bir sakınca yok. Daha doğrusu, yasaları çiğneyecek bir harekette bulunulmadığı sürece, tıpkı daha önce ülkede yaşamaya devam edildiği gibi, üniversite okumaya da devam edilebilir. Ancak yine de bu gençlerin ABD’de üniversite okumalarının karşısında bir çok engel bulunmaya devam ediyor.
College Board’un araştırmasında da anlaşıldığı gibi, üniversite eğitimine devam etmek, belgesiz öğrenciler ve ailelerinin çoğu için imkansıza yakın. Bunda en önemli faktör tabi ki işin maddi boyutu. Ülkede yasal olmayan şekillerde bulunduklarından, belgesiz öğrenciler federal maddi yardımdan faydalanamıyorlar. Bu da okuma masraflarının tamamiyle aileye yıkılması anlamına geliyor.
Ancak en yaygın sorun tabi ki dışlanma ve sınır dışı edilme korkusu. Sosyal olarak bir çok genç dışlanma problemini aşmayı başarsa da, hukuki olarak bir gün sınır dışı edilme tedirginliği; ya da okulu bitirseler dahi sisteme hukuki zorluklar sebebiyle (kimi işlerde çalışamamaları ve ya lisansları alamamaları vb.) hak ettikleri seviyede entegre olamayacakları düşüncesi, bu gençler için üniversite okumayı anlamsız kılıyor. Yine de bu konuda istekli olan ve kimi yasal mücadelelere hazır olan gençler için Amerika’da sorunsuz bir biçimde, yasal sınırlar içerisinde üniversite okumanın bir kaç yolu var. Biz de bu rehberde bunlardan bahsedeceğiz. Aşağıda sırasıyla neleri inceleyeceğimiz yer almaktadır:
1) Vatandaşlığa giden yol ve Yeşil Kart edinilmesi
2) Dream Act
3) DACA
4)Belgesiz öğrencilerin hakları
5)Doğru eğitim kurumunu aramak ve bulmak
6)Üniversiteye başvuru süreci için ipuçları
7)Mali zorlukların aşılması ve burs bulunması
1) Vatandaşlığa Giden Yol ve Yeşil Kart Edinilmesi
Çoğu kişi Yeşil Kart sahibi olmaya çalışmanın bu durumda olan gençler için en uygun ve kolay yöntem olduğunu düşünür; ancak bu adımı atmanın riski oldukça büyüktür. En başta şunu bilmek gerekir ki, Yeşil Kart için başvuru yapmak isteyen belgesiz kişiler, öncelikle Amerika dışına çıkarak başvurularını yurt dışındaki (öncelikle kendi ülkeleri) bir temsilcilikten yapmalılardır. Ancak bu aşamada kendileri Yeşil Kart alamadıkları gibi, tüm ailelerinin ve elbette kendilerinin de Amerika’dan sınır dışı edilmelerine sebep olabilirler.
ABD’de yasadışı şekilde bulunmanın cezai boyutlarını öğrenmek için tıklayınız.
Buna karşın, bir ABD vatandaşı ile evlilik, vatandaşlığı garantilemese de Yeşil Kart edinilmesi için en kabul edilir yöntemdir. Elbette bu evliliğin hileli/düzmece olmadığı ispat edilmelidir. Bu yolla Yeşil Kart edinilip daha sonra Amerikan vatandaşlığı için izlenilmesi gereken yollar takip edilebilir.
Bu durumda bulunan gençlerin ABD vatandaşlığına geçebilmesine ilişkin olarak en büyük umut kaynağı ise aşağıda bahsedeceğimiz DREAM Act’tir.*
*DREAM Act: Development, Relief and Education for Alien Minors (DREAM) Act
2) The DREAM Act
Bir yasa tasarısı olan DREAM Act, bu yazıda sözü geçen üniversite okumak isteyen belgesiz göçmenler için bir sembol haline dönüşmüştür. İlk kez 2001 yılında Kongre’ye sunulan yasa tasarısı, o günden bu yana defalarca yeniden düzenlenip tekrar oya sunulmuş ancak henüz geçirilememiştir. Bu yasa geçtiği takdirde, yasal olmayan şekilde ABD’de aileleri tarafından getirilmiş olan gençler, artık evleri olarak belledikleri ülkede vatandaşlık hakkı kazanacaklar.
Bu yasa tasarısı şu an için sözü geçen gençlere yönelik en büyük fırsat; zira geçmesi halinde gençlerin herhangi bir alternatif yönteme başvurmadan Amerika’da yalnızca üniversite okumalarını değil, bir vatandaş olarak yaşamalarını da olanaklı kılacak. Bu sebeple konunun takibi ve kamuoyu oluşturulması da önem arz ediyor.
Peki bu yasa tasarısında belirtilen haklara kavuşmak için sınırlamalar neler:
Koşullu Oturum için:
- Yasa tasarısı geçtiğinde 35 yaşının altında olmak,
- ABD’ye ilk girildiğinde 16 yaşın altında olmak,
- ABD’de bir liseden mezun olmak,
- İyi bir ahlaki karaktere sahip olmak,
- Suça karışmamış olmak.
Tüm bu koşullar sağlandığı takdirde, gelecek 6 yıl boyunca da koşullar korunur ve yasal sınırlar aşılmazsa, bu kişilere daimi oturum hakkı veriliyor.
Vatandaşlık için:
- ABD’de bir yüksek öğretim kurumunda (en az 2 yıllık bir lisans programı olmak üzere) okumuş ve okulu bitirmiş olmak; ya da
- ABD ordusunda en az 2 yıl görev yapmış olmak
- Daha geniş kapsamlı bir güvenlik soruşturmasından geçmek
- İyi bir ahlaki karaktere sahip olmak gerekir.
3) Deferred Action for Childhood Arrivals Program (DACA)
DREAM Act henüz geçmemiş olsa da, 2012 yılında bu tasarının tekrar reddinin ardından Başkan Barack Obama bir hazırlık aşaması da olmasını düşünerek kısa adıyla DACA olarak bilinen programın başlatılması talimatını vermiştir ve DACA şu an yürürlülükte olan bir programdır.
DACA kısaca şu anlama geliyor: uygun bir yasal statüsü olmadan ülkede bulunan; ancak DREAM Act’te sayılmış olan koşulları taşıyan kişilerin ülkeden sınır dışı edilmemesi. DACA’ya uygun olma koşulları ise şunlar:
- 15 Haziran 2012 itibariyle 31 yaşının altında olmak
- 16. yaş gününden önce ABD’ye yasal olmayan bir şekilde giriş yapmış olmak
- 15 Haziran 2007’den beri ABD’de aralıksız bir şekilde yaşamış olmak
- DACA’ya başvuru esnasında ABD’de yaşıyor olmak
- 15 Haziran 2012 itibariyle herhangi bir yasal göçmenlik statüsü bulunmamak
- Hali hazırda lise okuyor ve ya mezun olmuş olmak; ya da GED Sertifikası’na sahip olmak
- ABD ordusu ve ya sahil güvenliğinde çalışmış olmak
- Ulusal güvenliğe ve ya halk güvenliğine bir tehdit olarak görülecek herhangi bir eylemde bulunmamış olmak
DREAM Act’in aksine DACA geleceğe yönelik bir vatandaşlık ve ya daimi oturum izni vaadinde bulunmaz; ancak yine de eğitim dönemi boyunca öğrencilerin ABD’de yasal olarak bulunmalarını sağlar ve sınır dışı edilme korkusunu öğrencilerin üzerinden kaldırmış olur. Buna ek olarak, DACA yenilenebilir bir statü programıdır; dolayısıyla öğrenciler statülerini yenileyerek daha sonra çalışma izni için de başvuruda bulunabilir ve daha dolaylı/uğraştırıcı da olsa yine daimi oturum ve sonrasında vatandaşlık hakkı kazanabilirler.
DACA hak kazanıldığı takdirde 2 yıllık periyotlar için verilir. Öğrencilere bu statüleri için 2 yıl dolmadan 4 ay önce yenileme başvurusu yapmaları tavsiye edilir. Bu yenileme işlemi ABD Vatandaşlık ve Göç Ofisi nezdinde, Form I-821D aracılığıyla yapılır ve yenileme başvurusunda bulunulurken şu kriterlere uymak gerekir:
- İlk etapta gereken koşulları hala sağlıyor olmak
- Kısa ziyaretler dışında bu süre zarfında ABD’den çıkmamış olmak
- Ulusal güvenliğe tehdit oluşturacak eylemlerde bulunmamış olmak
- Suça karışmamak
4) Belgesiz Öğrencilerin Hakları
Belgesiz öğrencilerin bunca yasal teferruata rağmen akıllarında tutması gereken en önemli gerçeklik şu: ABD’de yüksek öğrenime başlamak için vatandaşlığa ihtiyaç duyulduğuna dair hiç bir federal düzenleme yoktur. Dolayısıyla aslında hiç bir işlem yapılmasa bile, doğru eyalet ve okul seçimiyle, risk göze alınıp eğitime ABD’de devam edilebilir.
ABD’deki yüksek öğrenim kurumlarının hepsi kendi başvuru koşullarını belirlemek ve uygulamak özgürlüğüne sahiptirler. Belgesiz öğrencilere karşı sınırlama uygulayan Arizona, Georgia, South Carolina, Alamaba ve Virginia gibi eyaletler dışında, hemen her yerde belgesiz öğrenciler de rahatlıkla okuyabilirler. Buna ek olarak, daha önce bahsi geçene maddi zorluklar konusunda da kimi eyaletlerde ve okullarda belgesiz öğrencilere kolaylıklar sağlanabilir ve hatta burslar verilebilir. Bu konuda en avantajlı eğitim programı için öğrencilerin kendi ilgi alanlarına da göre eğitim kurumu ve eyalet araştırması yapması gerekir.
Korkusuz Davranılmalı
Belgesiz öğrenciler üniversite okuma konusundaki bu arzularını yüksek sesle dile getirmekten çekinmemelilerdir. Aile Eğitimi Hakları ve Gizlilik Yasası (Famil Education Rights and Privacy Act) uyarınca, okulların ve okul çalışanlarının, kişisel bilgileri (göçmenlik statüsü dahil) paylaşmaları yasaktır. Öğrenciler henüz lise aşamasındayken öğretmen ve rehberlik görevlilerine üniversite seçimleri konusunda danışmaktan çekinmemeli ve yönlendirmeleri iyi değerlendirmelilerdir. Bu yönlendirmeler sayesinde ABD’de lise okuyan kişiler üniversite hayatlarında da onlara sorun yaratmayacak eğitim kurumu tercihini daha kolay bir şekilde yapabilirler.
5) Doğru Eğitim Kurumunu Aramak ve Bulmak
Belgesiz öğrenciler federal maddi yardımı alamadıkları için bir üniversite tercihi yaparken işin maddi yönüne odaklanmak çok önemlidir. Bu açıdan da yukarıda verilmiş olan haritadaki eyaletler arasından öğrencilere avantaj sağlayanlardan birinde okumayı tercih etmek ilk adımda öne çıkan bir tercih olmalıdır.
Hali hazırda “o eyalette okumuş kişiler”e sağlanan okul ücreti indirimini belgesiz öğrencilere de sağlayan eyaletlere ek olarak, haritada mavi bölümde bulunan Rhode Island, Hawaii, ve Michigan gibi eyaletler de belirli kıstaslara uyan öğrencilere bu imkanı sağlamaktadırlar.
Bunlara ek olarak, Kaliforniya’da bulunan UCLA ve Berkeley gibi örnekler başta olmak üzere, bir çok üniversitenin belgesiz öğrencilere özel programları (hem maddi hem akademik) olduğu da bilinmeli ve arama yapılırken buna dikkat edilmelidir. Bu aşamada özel programları olan okulların öğrenci ilişkileri departmanları ile birebir iletişime geçilmesi çok önemlidir. Aşağıdaki linke tıklayarak ABD’de üniversiteye başvuru aşamasında dikkat edilmesi gerekenler ve atılması gereken tüm adımlar için rehber olan yazımıza ulaşabilirsiniz.
ABD’de üniversiteye başvuru rehberi için tıklayınız.
6) Üniversiteye Başvuru Süreci için İpuçları
Daha önce de belirttiğimiz gibi, başvuru aşamasında ABD’deki üniversitelerin çoğu için herkes eşittir; dolayısıyla vatandaşlık konusu önemli sayılmaz. Ancak belgesiz öğrenci konumunda olan kişilerin öğrenci seçme sürecinde arka plana atılmamaları için dikkat etmeleri gereken bir kaç nokta yok değil.
Her şeyden önce, üniversitelerin seçimler sırasında bir öğrencinin vatandaşlık sorununu göz ardı edebilmesi için olması gerekenden daha kaliteli bir özgeçmişe sahip olmak elbette avantajlı olacaktır. Bu tabi ki üstün başarı anlamına gelmiyor. Müfredat dışı aktivitelerin, özellikle insani amaçlarla yapılan yardım aktiviteleri gibi katılımların belgesiz öğrencilerin yasal eksikliklerini telafi ettiği söylenebilir.
Buna ek olarak, yasal olmayan bir şekilde ABD’de bulunan belgesiz öğrencilerin en çok dikkat etmesi gereken iki konu şunlardır:
- Başvuru kısmındaki vatandaşlık bölümü: Üniversiteler her ne kadar vatandaşlık konusunda yasal bir zorunluluğa tabi olmasalar da, başvuran kişilerden bu bilgiyi de isterler. Ancak belgesiz öğrencilerin de durumu göz önüne alınıp seçeneği işaretlememe ve ya boş bırakma şansı da bırakırlar. Belgesiz öğrencilerin başvuru aşamasında vatandaşlıkları hakkında bilgi vermemeyi seçmeleri daha doğru olacaktır.
- Sosyal Güvenlik Numarası (Social Security Number – SSN): Bu bölümü de yalnızca boş geçmek en doğrusudur. Sahip olunsa bile ne ITIN ne de Yabancı Numarası SSN’in yerine kullanılamamaktadır.
7) Mali Zorlukların Aşılması ve Burs Bulunması
Daha önce de belirttiğimiz gibi, ABD’de yasal olmayan bir şekilde bulunan kişilerin federal maddi yardımdan, öğrenci kredilerinden, devlete bağlı burslardan ve oku-çalış tipi programlardan faydalanma şansları yoktur.
Buna ek olarak, çoğu eyalette de eyalet seviyesindeki burslardan faydalanma imkanları da bulunmamaktadır. Ancak yine de bazı eyaletler öğrencilere maddi yardımda bulunma konusunda daha cömerttirler. Bu eyaletler Kaliforniya, Minnesota, New Mexico, Texas ve Washington olarak sıralanabilir. Bu konuda daha detaylı bilgi için College Board’a ait bu sayfayı ziyaret edebilirsiniz.
Burs Bulunması En Önemli Adım
Devlet mali olarak bu durumdaki öğrencilere yardım etmiyor olsa da, özellikle özel kuruluşlar ve vakıflar aracılığıyla belgesiz öğrenciler de kendilerine mali yardım ayarlayabilirler. Bir çok burs veren, bursiyer adaylarının ABD vatandaşı ve ya daimi oturum sahibi olmasını istese de, istisnalar yok değildir. Bu konudaki araştırma da öğrencilerin kendi eforlarına bağlıdır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus, öğrencilerin burs talep ederken belgesiz birey olma durumunu çok ön plana çıkaracak ve aşırı mağduriyet yaratacak bir acıma dilinden kaçınmaları gerektiğidir; zira burslar yalnızca dezavantajlar için değil, öğrencilerin sahip oldukları değerler için verilir. Vatandaşlık ve ya daimi oturum talep edilmemesi yalnızca bir kriterdir; belgesiz öğrenciler için burs verildiği anlamına gelmez.
NOT: Bu yazıda yer alan bilgiler yalnızca açıklayıcı amaçla yer alıyor olup, herhangi bir yasal öneri niteliği taşımaz.
Bu yazı amerikadabugun.com ekibi tarafından hazırlanmıştır. Direk alıntılarda kaynak belirtmeniz gerekir.
